Τι είναι οι κόμβοι του ομφάλιου λώρου;

Ένα σπάνιο αλλά σημαντικό μαιευτικό εύρημα.

Ο ομφάλιος λώρος αποτελεί τον ζωτικής σημασίας σύνδεσμο ανάμεσα στο έμβρυο και τον πλακούντα, μέσω του οποίου πραγματοποιείται η μεταφορά οξυγόνου και θρεπτικών ουσιών από τη μητέρα προς το έμβρυο, καθώς και η απομάκρυνση των μεταβολικών αποβλήτων. Αποτελείται φυσιολογικά από δύο αρτηρίες και μία φλέβα, περιβαλλόμενες από τον ζελατινώδη ιστό του Wharton, που προσφέρει προστασία στα αγγεία από συμπίεση και κάμψη.

Ένα από τα πιθανά ευρήματα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή του τοκετού είναι η παρουσία κόμβου στον ομφάλιο λώρο, ο οποίος μπορεί να είναι αληθινός (true knot) ή ψευδής (false knot).

Αληθινοί κόμβοι (True knots)

Οι αληθινοί κόμβοι σχηματίζονται όταν ο ομφάλιος λώρος κάνει κυριολεκτικά έναν κόμπο γύρω από τον εαυτό του. Το φαινόμενο αυτό συνήθως δημιουργείται νωρίς στην εγκυμοσύνη (περίπου στις 9–12 εβδομάδες), όταν το έμβρυο έχει επαρκή χώρο να κινηθεί ελεύθερα μέσα στο αμνιακό υγρό.

Παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης:

* Μακρύς ομφάλιος λώρος

* Πολυϋδράμνιο (αυξημένο αμνιακό υγρό)

* Μικρόσωμο ή πολύ κινητικό έμβρυο

* Δίδυμη κύηση (ιδίως μονοαμνιακή)

* Άρρεν φύλο εμβρύου, καθώς τα αγόρια συχνά εμφανίζουν μεγαλύτερη κινητικότητα

Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι αληθινοί κόμβοι δεν προκαλούν επιπλοκές, εφόσον δεν είναι σφιχτοί. Ωστόσο, εάν ο κόμβος σφιχτεί (ιδίως προς το τέλος της εγκυμοσύνης ή κατά τον τοκετό), μπορεί να παρεμποδιστεί η ροή του αίματος, οδηγώντας σε υποξία (έλλειψη οξυγόνου) ή ενδομήτριο θάνατο.

Διάγνωση και αντιμετώπιση

Η προγεννητική διάγνωση είναι δύσκολη, αλλά η έγχρωμη υπερηχογραφία Doppler μπορεί να αποκαλύψει τον κόμβο ή διαταραχές στη ροή αίματος του λώρου. Όταν υπάρχει υποψία αληθινού κόμβου, συνιστάται στενή παρακολούθηση του εμβρύου με καρδιοτοκογράφημα και συχνές υπερηχογραφικές εξετάσεις. Σε περιπτώσεις που παρατηρηθεί δυσχέρεια, μπορεί να αποφασιστεί πρόκληση τοκετού ή καισαρική τομή.

Ψευδείς κόμβοι (False knots)

Οι ψευδείς κόμβοι δεν αποτελούν πραγματικούς κόμπους, αλλά τοπικές πάχυνσεις ή ελικώσεις του λώρου, που οφείλονται σε:

* συσσώρευση ζελατινώδους ιστού του Wharton,

* αγγειακές ελικώσεις, ή

* μικρές ανωμαλίες στην κατανομή των αγγείων.

Οι ψευδείς κόμβοι δεν έχουν κλινική σημασία και δεν επηρεάζουν τη ροή αίματος ή την υγεία του εμβρύου.

Συμπερασματικά

Οι κόμβοι του ομφάλιου λώρου αποτελούν ένα σπάνιο αλλά ενδιαφέρον φαινόμενο της ενδομήτριας ζωής. Οι αληθινοί κόμβοι εμφανίζονται περίπου στο 1%–2% των κυήσεων και, αν και τις περισσότερες φορές είναι ακίνδυνοι, σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρές επιπλοκές, εάν περιορίσουν τη ροή αίματος.

Η έγκαιρη διάγνωση, η συνεχής παρακολούθηση και η εξειδικευμένη μαιευτική φροντίδα είναι καθοριστικής σημασίας για την ασφαλή έκβαση της κύησης.

Πηγές:

* American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG)

* World Health Organization (WHO) – Maternal and Perinatal Health

* Obstetrics & Gynecology Journals (2020–2024)