Επιλόχεια Κατάθλιψη: Όταν η μητρότητα συνοδεύεται από σκοτεινά σύννεφα

Η γέννηση ενός παιδιού είναι – και δικαίως – μία από τις πιο συγκλονιστικές εμπειρίες στη ζωή μιας γυναίκας. Είναι γεμάτη προσδοκίες, όνειρα και συναισθήματα. Κι όμως, για πολλές νέες μητέρες, αυτή η περίοδος συνοδεύεται από συναισθηματική αστάθεια, θλίψη και απογοήτευση. Πρόκειται για την επιλόχεια κατάθλιψη, μια ψυχολογική κατάσταση που αξίζει την ίδια φροντίδα και προσοχή με οποιαδήποτε άλλη επιπλοκή μετά τον τοκετό.

Τι είναι η επιλόχεια κατάθλιψη;

Η επιλόχεια κατάθλιψη είναι μια μορφή κλινικής κατάθλιψης που επηρεάζει τις γυναίκες μετά τον τοκετό, συνήθως μέσα στις πρώτες 4–6 εβδομάδες, αν και μπορεί να εμφανιστεί και αργότερα μέσα στον πρώτο χρόνο της μητρότητας. Δεν πρέπει να συγχέεται με το "baby blues", μια ήπια και παροδική συναισθηματική κατάσταση που βιώνουν περίπου 70-80% των νέων μαμάδων τις πρώτες μέρες μετά τη γέννα.

Συμπτώματα που δεν πρέπει να αγνοούνται

Η επιλόχεια κατάθλιψη διαφέρει από γυναίκα σε γυναίκα, όμως κάποια από τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Έντονη θλίψη ή αίσθημα κενού

• Έλλειψη ενέργειας, υπερβολική κόπωση

• Έντονο άγχος, ανησυχία ή κρίσεις πανικού

• Ευερεθιστότητα ή θυμός

• Αίσθημα ανικανότητας ή ενοχής ως μητέρα

• Δυσκολία σύνδεσης με το μωρό

• Διαταραχές ύπνου (υπερβολικός ύπνος ή αϋπνία)

• Απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που παλαιότερα προκαλούσαν ευχαρίστηση

• Σκέψεις βλάβης στον εαυτό ή το μωρό (σε σοβαρές περιπτώσεις)

Τι προκαλεί την επιλόχεια κατάθλιψη;

Δεν υπάρχει μία μοναδική αιτία. Η επιλόχεια κατάθλιψη είναι αποτέλεσμα βιολογικών, ορμονικών, ψυχολογικών και κοινωνικών παραγόντων. Οι απότομες μεταβολές στα επίπεδα των οιστρογόνων και της προγεστερόνης, η έλλειψη ύπνου, οι αλλαγές στη ρουτίνα και η πίεση για να "είσαι η τέλεια μαμά" συνθέτουν ένα εκρηκτικό μείγμα.

Γυναίκες με ιστορικό κατάθλιψης ή άγχους, έλλειψη υποστήριξης, δυσκολίες στη σχέση ή επιπλοκές στην εγκυμοσύνη/τοκετό διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο

Υπάρχει βοήθεια – και είναι αποτελεσματική

Το σημαντικότερο μήνυμα είναι πως η επιλόχεια κατάθλιψη είναι αντιμετωπίσιμη. Η πρώτη και πιο γενναία πράξη είναι η αναγνώριση του προβλήματος και η ζήτηση βοήθειας.

Η θεραπευτική προσέγγιση μπορεί να περιλαμβάνει:

• Ψυχοθεραπεία, ιδίως γνωσιακή-συμπεριφορική ή υποστηρικτική

• Φαρμακευτική αγωγή, εφόσον κριθεί απαραίτητη από ειδικό ψυχίατρο (και με ασφάλεια σε περιπτώσεις θηλασμού)

• Ομάδες υποστήριξης με άλλες μητέρες

• Ενίσχυση της υποστήριξης από το οικογενειακό περιβάλλον

Μη νιώθεις ντροπή – δεν είσαι μόνη

Πολλές γυναίκες διστάζουν να μιλήσουν για το πώς νιώθουν, γιατί φοβούνται ότι θα κριθούν ως "κακές μητέρες". Αυτό είναι ένα κοινωνικό ταμπού που πρέπει να σπάσει. Η μητρότητα δεν είναι πάντα ροζ και γεμάτη χαμόγελα. Η ψυχική υγεία της μητέρας είναι εξίσου σημαντική με τη σωματική και πρέπει να αντιμετωπίζεται με σεβασμό και φροντίδα.

Ο ρόλος του γυναικολόγου

Ως γιατροί, έχουμε την υποχρέωση να ακούμε τις μητέρες μας. Κατά τις επισκέψεις μετά τον τοκετό, είναι σημαντικό να εντοπίζουμε σημάδια ψυχολογικής δυσφορίας και να ενθαρρύνουμε τη γυναίκα να εκφραστεί χωρίς φόβο. Η έγκαιρη αναγνώριση και παραπομπή σε κατάλληλο ειδικό μπορεί να κάνει τη διαφορά.

Εάν εσείς ή κάποια γυναίκα που γνωρίζετε παρουσιάζει σημάδια επιλόχειας κατάθλιψης, μιλήστε. Δεν είναι αδυναμία, είναι ένδειξη δύναμης να ζητάς βοήθεια.